Astro Ciencia

«Astrónomos arroxan unha nova luz sobre a posible orixe destes estalidos a 3.000 millóns de anos luz da Terra » Os Fast Radio Bursts (estalidos rápidos de radio, ou FRBs) son pulsos de radio de moi alta enerxía que apenas duran milisegundos e que parecen proceder de máis alá da Vía Láctea. Resultan un verdadeiro quebradizo de cabeza para os astrónomos, que ata agora foron incapaces de esclarecer a súa orixe. Pero existe unha fonte coñecida na que os sinais se repiten: un misterioso obxecto denominado FRB 121102 . Localizado nunha rexión de formación de estrelas nunha galaxia anana a 3.000 millóns de anos luz da Terra, rexistrou xa máis de 200 emisións desde a súa primeira detección en 2012, refachos intermitentes tan brillantes que son visibles en todo o Universo. De onde proveñen? É tan enigmático que mesmo se especula con que poden ser provocadas por unha civilización avanzada. Novas observacións poden arroxar luz sobre este intrincado asunto. Apuntan a que hai algo moi poderos...

O seu despregamento suscitou unha agre polémica entre astrónomos de todo o mundo, xa que o seu intenso brillo dificultará as observacións científicas. Arte ou simple lixo espacial? Esa é a cuestión. O domingo 21 de xaneiro Nova Zelandia lanzou con éxito o seu primeiro foguete, con tres satélites comerciais a bordo, o que a converteu na undécima nación da Terra capaz de levar unha carga útil ao espazo.   Con todo, o foguete, construído pola empresa Rocket Lab, levaba a bordo un pasaxeiro "extra", que tamén se despregou en órbita (e en segredo) ao mesmo tempo que os satélites. Tratábase de Humanity Star , unha esfera geodésica de algo máis dun metro de diámetro, feita de fibra de carbono e formada por 65 paneis altamente reflectores. O seu propósito? Ser visible desde a Terra e converterse, durante os nove meses que permanecerá aí arriba, na primeira obra de arte espacial da historia, ademais do obxecto máis brillante do ceo nocturno. A súa existencia foi revelada po...

Un fermoso e, para algúns, aterrador arcoíris de lume sorprendeu a quen vive en Pátapo, Chiclayo, en Perú en 2017. Moitas das persoas que foron testemuñas deste inusual fenómeno compartiron as imaxes nas redes sociais. Pero, por que se producen? O arcoíris de lume ou arco circunhorizontal (isto é, horizontal á superficie terrestre) é un fenómeno óptico atmosférico en forma similar a un arcoíris, pero diferénciase en que é máis curto, de maior espesor e non é causado pola refracción de luz en pingas de auga, senón a través de cristais de xeo en nubes cirrus.   Ocorre só cando o sol está alto no ceo, polo menos 58° sobre o horizonte, e só pode ocorrer en presenza de nubes cirrus. Por isto non pode ser observado en latitudes superiores a 55°, excepto ocasionalmente desde montañas.  O fenómeno é bastante raro porque os cristais de xeo deben estar aliñados horizontalmente para refractar o alto Sol. O arco é formado a medida que os raios de luz entran nos cristais hexagon...

O Festival Internacional Starmus é un festival dedicado á astronomía e temas relacionados. Atrae a algunhas das figuras máis representativas do mundo nos campos da astronomía, a exploración espacial e a ciencia biolóxica. O Festival Starmus foi iniciado por Garik Israelian. O festival inaugural celebrouse en 2011, e desde entón creceu ata converterse nun dos festivais astronómicos máis importantes do mundo.  O festival descríbese como un evento no que "as mentes máis grandes na exploración do espazo, a astronomía, a cosmología e a ciencia planetaria, reúnense para unha semana de conversacións incribles, de intercambio de información, e de valoración dos coñecementos que temos do espazo e o universo".   As tres primeiras edicións tiveron lugar en Tenerife e A Palma (Illas Canarias, España).  O festival abandonou  en 2017 a illa de Tenerife para trasladarse á cidade de Trondheim (Noruega) . O director do festival, o astrofísico Garik Israelian, do Institu...

Este evento levaráse a cabo entre o 23 e o 25 de febreiro de 2018. O ano pasado, unhas 5.000 persoas asistiron ao festival. Segundo Asasac, nesta ocasión as expectativas non serán menores. Como xa é costume, en febreiro Boyacá convértese na capital astronómica de Colombia, grazas ao Festival Astronómico de Vila de Leyva , que este ano levará a cabo o fin de semana do 23 ao 25, dando continuidade ao principal evento do seu tipo no país, considerado un dos máis importantes da rexión. En anos pasados, o festival logrou congregar a un gran número de persoas ao redor da nai de todas as ciencias. En 2017, por exemplo, o evento reuniu a máis de 5.000 persoas na praza do pobo e en todas as actividades que se ofrecen, como charlas e talleres ditados por expertos en diferentes áreas. E nesta ocasión, as expectativas non son menores. “Boa parte das nosas charlas deste ano estarán dedicadas a Einstein, e esperamos un número igual ou maior de visitantes. O noso obxectivo é masificar a...

Desde os tempos antes de Cristo datan relatos sobre as 7 marabillas do mundo antigo: A Gran Pirámide de Guiza, Os Xardíns Colgantes de Babilonia, O Templo de Artemisa, A Estatua de Zeus en Olimpia, O Mausoleo de Halicarnaso, O Coloso de Rodas e O Faro de Alexandría. Na era moderna rexistrouse ás novas 7 marabillas, unha delas situada en México: Chichén Itzá, O Coliseo de Roma, en Italia; A estatua Cristo Redentor, en Brasil; A Gran Muralla Chinesa, Machu Picchu, en Perú; Petra, en Xordania e O Taj Mahal, en India.  Con todo, se se pensa máis aló das que habitan a Terra, estas serían as 7 marabillas do Sistema Solar: 7. Geysers de enceladus Lúa de Saturno, geysers de auga que cando fan erupción producen nevadas, como unha máquina xeradora de neve que se lanza ao sistema solar.  Encélado é o sexto satélite máis grande de Saturno, cun 500 km de diámetro,8​ aproximadamente a décima parte do de Titán, o maior satélite saturniano. Está cuberto por unha capa de xeo recent...

Ademais das películas, tamén hai outras maneiras de coñecer o mundo da astronomía. Os documentais achegan moita información sobre moitos temas diferentes. Os documentais sobre astronomía máis destacados son os seguintes: 1. WONDERS OF THE SOLAR SYSTEM (Marabillas do Sistema Solar) Marabillas do Sistema Solar usará as máis recentes imaxes tomadas desde o espazo e, coa axuda das últimas tecnoloxías en creación de imaxes 3D, levaranos a contemplar fenómenos nunca vistos ata agora. E todo isto farao desde o corazón dos últimos descubrimentos científicos, facéndonos entender como as forzas da natureza forxaron a beleza e a orde para partir do caos do espazo. Odisea preséntalles un documental que promete cambiar a forma como miramos o noso propio planeta: pasaremos de velo como un ente illado, a entendelo como unha peza intimamente ligada ao Sistema Solar.  Marabillas do Sistema Solar cóntanos en cinco episodios cinco marabillas que caracterizan ao noso sistema solar: o Sol, a orde q...

Durante anos a astronomía foi unha gran fonte de inspiración para guionistas e directores de cine. Centos de películas utilizan as teorías e feitos científicos para entreternos coas máis interesantes aventuras. Películas que nos axudan a entender un pouco mellor o complexo universo no que vivimos. 1 . APOLLO XIII – Se algo podía saír mal, saíu mal . En plena loita pola conquista do espazo, EE. UU. gañou a batalla definitiva poñendo en 1969 ao primeiro ser humano sobre a superficie lunar. Neil Armstrong, comandante da nave Apolo XI pronunciaba a mítica frase “Este é un pequeno paso para o home e un gran paso para a humanidade” e marcaba un antes e un despois na nosa historia astronómica. Un ano despois, a NASA enviaba unha nova misión á lúa, o Apolo XIII, aínda que non todo foi como esperasen.  Tom Hanks, Kevin Bacon e Bill Paxton reviven a accidentada misión do Apolo 13 nunha emocionante película que che atrapará ata o final. Non podes perderche o mítico momento no que Tom...

1. A COR DO CEO As partículas e moléculas que se atopan en suspensión na atmosfera actúan de filtro das radiacións solares. Os raios ultravioletas son absorbidos nas capas altas da atmosfera, que só deixan pasar as radiacións que se atopan por encima da súa lonxitude de onda: azuis e algún violeta tenue, as cores cos que normalmente vemos o ceo. Os cambios meteorolóxicos inflúen sobre as radiacións solares e, por tanto, tamén na coloración celeste. Os ceos vermellos ao atardecer obedecen ao mesmo fenómeno. 2. ANDRÓMEDA Para viaxar a Andrómeda, a galaxia máis próxima á nosa, necesitarías 2.400.000 anos, nunha nave que viaxase á velocidade da luz (algo menos de 300.000 Km/ sg). Ou sexa, que esta galaxia veciña está a 2.4 millóns de anos luz. Esta galaxia (tamén chamada M31) é posiblemente o obxecto celeste máis afastado visible a primeira ollada polo ollo humano. 3. VOLCÁN MARCIANO Trátase do monte Olympus en Marte, a montaña mais alta do sistema solar. Un volcán con...

A película Figuras Ocultas (Theodore Melfi, 2016) dá visibilidade a un grupo de mulleres que xogaron un papel decisivo ao comezo da carreira espacial, cando Estados Unidos e a Unión Soviética loitaban por poñer un home en órbita. Eran as «calculadoras humanas» da NASA. A película céntrase en tres desas mulleres excepcionais: Mary Jackson (Janelle Monáe),  Katherine Johnson (Taraji P. Henson)  e  Dorothy Vaughan (Octavia Spencer)  que a comezos dos anos 60 axudaron á NASA para poñer en órbita ao astronauta John Glenn desde o seu centro de traballo: o laboratorio aeronáutico de Langley, en Hampton (Virginia). Mary Jackson      Katherine Johnson    Dorothy Vaughan Parte dese grupo desas mulleres eran afroamericanas e as súas dificultades eran dobres. Loitaban polos seus dereitos civís nunha sociedade racista e, á vez, como o resto das mulleres, por abrirse paso nun mundo de homes. Mary W. Jackson converteuse na primeir...

Ao longo deste ano vanse a producir diferentes fenómenos como a eclipse total de lúa ou a choiva das Perseidas. Este ano 2018 vai ser un dos máis completos en canto a fenómenos astronómicos, xa que vai estar marcado por cinco eclipses (dous lunares e tres solares), dous superlunas e varias choivas de estrelas. OS ECLIPSES En canto ás eclipses de Sol que se van a producir ao longo deste novo ano, o primeiro deles producirase o 15 de febreiro e chegará á súa totalidade ás 22.05 horas, por tanto, en España non poderá apreciarse na súa totalidade, algo que si será posible desde a Antártida e desde zonas específicas de América Latina como Chile e Arxentina. Unha eclipse lunar vista desde o Teide en 2014.  AS SUPERLUNAS DE 2018 As superlunas tamén serán protagonistas deste ano e produciranse en varias ocasións, a primeira delas foi na noite do 1 ao 2 de xaneiro, mentres que a próxima producirase o 31 deste mes e coincidirá cunha eclipse lunar. AS CHUVIAS DE ESTRELAS Do...

Ata non hai moitos anos, o desexo dunha muller de converterse en astrónoma implicaba enfrontarse a prexuízos e exclusións machistas que só podían superarse cunha vontade de ferro para avanzar no coñecemento do universo. Hoxe, aproximadamente a cuarta parte dos astrónomos son mulleres, pero mentres nalgúns países alcánzase a cota ideal do 50 por cento, noutros apenas existen mulleres dedicadas a estas tarefas científicas. Hipatia (355-416) Máis coñecida polo seu asasinato a mans de fanáticos cristiáns, Hipatia de Alexandría, filósofa e astrónoma foi considerada un modelo para moitas científicas. Filla de Teón, un importante astrónomo da escola de Alexandría, creou unha escola neoplatónica á que acudían estudantes de todo o mundo, atraídos pola fama da sabia. A súa contribución máis recoñecida á astronomía serían os comentarios á obra de Apolonio de Pérgamo, aínda que tamén revisou as táboas astronómicas de Ptolomeo, confeccionou un planisferio e mellorou o antigo astrolab...